dinsdag 16 december 2008

Zorgfinancieringscrisis en gezondheidsverzekering

Onder het kopje Bankencrisis en Zorgcrisis constateert professor Aad de Roo in ZMmagazine nr 12, december 2008, dat 'er een ernstig verlies aan publiek vertrouwen is in de zorg. Een verlies dat zich - anders dan de krediet of bankencrisis - op sluipende wijze voltrekt en daardoor de explosiviteit mist die een samenleving tot snel en slagvaardig ingrijpen brengt.'
De Roo vraagt zich af hoe de crisis in de zorg moet worden opgelost.

De zorgcrisis zoals de Roo die omschrijft is geen zorcrisis maar een financieringscrisis. Dat blijkt ook uit de verdere teksten van de Roo.
De afgelopen 50 jaar heeft overheidsingrijpen nooit tot een afdoende oplossing geleid. Mede om die reden is een oplossing zoals bij de banken geen oplossing voor de financieringscrisis in de zorg. Het nu impompen van meer premie- en belastinggeld is, aldus de Roo, op basis van de Europese normen voor collectieve uitgaven geen haalbare kaart.

De Roo stelt 'de conclusie is dan dat de zorgcrisis (de financieringscrisis! vT) maar op één manier echt op te lossen is: de burgers zullen voorbij de verplichte verzekeringspremie steeds dieper in hun eigen buidel moeten tasten. Maar dat durft geen politicus hardop te zeggen. ...... Zorgverzekeraars, zorgaanbieders en andere belanghebbenden moeten daar ook niet op wachten. Ze moeten gewoon zelf het initiatief nemen om de financiële grondslagen van de zorgsector te herzien. Laten ze de samenleving duidelijk maken dat er maar één oplossing is om een hoogwaardige gezondheidszorg terug te krijgen. Die oplossing houdt in dat we in de toekomst onze zorgkosten persoonlijk moeten opbrengen. En de zorgverzekering betaalt daar dan aanvullend aan mee op basis van draagkracht.'

Met voorgaande is duidelijk dat de Roo het eerder over een financieringscrisis heeft dan over een zorgcrisis. Wie het citaat hierboven leest kan nog een andere constatering doen: de formulering van de Roo is op twéé manieren te lezen:
1) de burgers moeten naast de premie voor de verplichte verzekering (lees het door de overheid verplichte pakket) steeds dieper in de buidel tasten
2) de burgers moeten zelf gaan betalen voor de zorg en de overheid ondersteunt op basis van draagkracht.

Die tweeslachtigheid is natuurlijk niet de bedoeling van de Roo. De eerste formulering is niets nieuws of anders. Het is de huidige situatie. De premie voor de verplichte verzekering blijft in stand maar het pakket wordt uitgekleed.
Met de tweede formulering echter keert de Roo het bestaande systeem om: de burger wordt zelf verantwoordelijk voor zijn verzekering en de overheid ondersteunt de burger op basis van draagkracht.
De Roo adviseert dus: mensen worden zelf verantwoordelijk voor de betaling voor de zorg en de overheid ondersteunt dat.

Nu zijn er voor die ondersteuning ook weer twee opties: een zorg toeslag of een zorgverzekeringstoeslag. Uiteraard is er een groot verschil of je een zorgtoeslag of een verzekeringstoeslag geeft. In geval van een zorgtoeslag kan de overheid nog steeds het te verzekeren pakket bepalen. In geval van een zorgverzekeringstoeslag krijgen de burgers vrijheid in de samenstelling van het verzekerde pakket.

In de huidige situatie ontvangt de verzekeraar van de overheid op basis van zijn verzekerdenbestand geld voor de zorgfinanciering. Wat de verzekeraar te kort komt moet hij dekken uit opbrengsten van premies. Waar de overheid naar toe wil is dat verzekeraars zelf verantwoordelijk worden. In die situatie vormen de premies van de verzekerden de basis en is er sprake van een zorgtoeslag voor de verzekeraars.

Wat we nu zorgtoeslag noemen is de bijdrage van de overheid aan burgers die onvoldoende inkomen hebben om de premie van de zorgverzekering te betalen.
Deze toeslag is feitelijk geen zorgtoeslag maar een zorgverzekeringstoeslag, een bijdrage van de overheid in de kosten van de Zorgverzekering.

Nu komen we terecht bij een visie op een gezondheidsverzekering. In verband met die gezondheidsverzekering onderschrijf ik de uitgangspunten van de Roo: mensen zijn zelf verantwoordelijk voor de betaling. Zij kunnen in verband met de gezondheidsrisico'een verzekering sluiten. Bij het sluiten van die verzekering steunt de overheid het individu waar dat vanwege diens draagkracht voor de financiering van de verzekering noodzakelijk is. Of dit nu een zorgverzekering is of een gezondheidsverzekering is voor de solidariteit in eerste instantie minder relevant.

Samenvattend zijn de conclusies:
- de Roo verwart zorgcrisis met een financieringscrisis. Er is ook een zorgcrisis maar dat is een ander verhaal;
- met de Roo deel ik de opvatting dat de oplossing van de zorgfinancieringscrisis gezocht moeten worden in een omkering van het systeem: het primaat van de overheid in de financiering moet vervangen worden door het primaat van het individu. De eigen verantwoordelijkheid van het individu wordt aanzienlijk versterkt wanneer deze bewust zelf verantwoordelijk is voor de betaling van de kosten van zorg;
- deze omkering van verantwoordelijkheid sluit aan bij en past in de opzet van een gezondheidsverzekering.

Dat de politieke moed om deze verandering tot stand te brengen vooralsnog niet aanwezig is onderschrijf ik. Van zorgverzekeraars en zorgaanbieders heb ik niet de verwachting dat die het initiatief zullen nemen. Er is dus andere actie nodig.

Geen opmerkingen: